Een plein vol kameraden

Ik dacht dat communisten gedisciplineerd waren. Mooi niet dus. Althans, niet hier in Chili. Die lui pissen nu al twee dagen het hele plein onder. Hoewel, ik kan me vergissen. Misschien zijn het die verduivelde anarchisten die de boel voor de rest verpesten.
Op het podium staat een man met een microfoon te smeken dat het publiek geen alcohol drinkt, maar vanavond kreeg ik toch echt het idee dat ik de enige op het plein was zonder een blik bier of een pak wijn in de hand. Ook de oproep van de beste man om geen handel te drijven op het plein is aan dovemansoren gericht. Het wemelt er van de verkopers die rode vlaggen met hamers en sikkels proberen te slijten. Zoals het goede kapitalisten betaamt, redeneren ze: ‘Ik heb niks tegen communisten, als ze m’n spullen maar kopen’.

De rode invasie heeft alles te maken met het feit dat onze buurt wereldnieuws is. Tenminste, hier in Chili. Gisteren was de president hier. Er is zelfs een verslaggever van de BBC gesignaleerd. Op het plein, twee blokken van ons huis, wordt afscheid genomen van Victor Jara. Dat is wel een beetje raar, want hij is al 36 jaar dood.
Victor Jara was een bekende volkszanger, communist en aanhanger van de socialistische president Salvador Allende. Kort na de militaire coup in 1973 werd hij opgepakt en in het nationale stadion gevangengezet. Militairen pikten hem uit de menigte, martelden hem en schoten hem dood.
Jara’s lijk belandde in een mortuarium. Iemand slaagde erin het naar buiten te smokkelen. Jara’s weduwe begroef haar man in het geheim in een nis op het kerkhof. Daar werd het stoffelijk overschot eerder dit jaar uitgehaald. Een getuige had een verklaring afgelegd over de moord en justitie wilde controleren of zijn verhaal klopte. De sectie bevestigde dat Jara met meer dan dertig schoten om het leven is gebracht. Morgen wordt Victor Jara opnieuw begraven.

Sinds donderdag vindt er een wake voor de zanger plaats. In de Galpón Victor Jara (letterlijk: de Victor Jara Stal) staat de kist met zijn overblijfselen. Mensen kunnen erlangs lopen, een kaarsje opsteken en bloemen achterlaten. Heel links Chili lijkt uitgelopen om Jara de laatste eer te bewijzen. Regelmatig staat er voor de stal een rij van een paar honderd meter.
Op het plein voor de stal hangen doeken met de teksten van Jara’s liedjes en met feiten over zijn leven. Mensen demonstreren er tegen het de wet die amnestie biedt aan daders van misdrijven tijdens de dictatuur. Twintig jaar heeft Chili nu een democratisch gekozen regering, maar die wet is nog van kracht. ‘De boel bij elkaar houden’ is soms belangrijker dan gerechtigheid.
Er hangt in de buurt een festivalsfeer. De meest uiteenlopende bands treden op. Eerder vanavond trok een folkloristische dans- en muziekgroep in een optocht rond het plein. Toen ik zojuist wegging, om half twee, waren nog steeds groepen mensen aan het zingen. Fantastische sfeer, maar het heeft weinig te maken met een eerbetoon aan een op tragische wijze omgekomen zanger. Ach, misschien zou Victor het zo hebben gewild.
De geur op het plein is een mengeling van pis, wiet en bier. En hondenstront, niet te vergeten. Politie heb ik niet gezien. Het zou een beetje ongepast zijn dat de instantie die niet heel indirect verantwoordelijk is voor Victor Jara’s dood het feest ter ere van hem komt verstoren. Bovendien zou de boel dan al gauw uit de hand lopen, Chili kennende.
Je kunt van die rode rakkers zeggen wat je wilt, zeker dat er veel ongewassen types tussen zitten, maar ik heb vanavond meer vrienden gemaakt dan in de afgelopen drie maanden bij elkaar. Of moet ik zeggen: kameraden. Het waren over het algemeen dronken gasten die onsamenhangend tegen me begonnen te praten. Een van hen vond Nederlanders boeven, maar Engelsen waren erger, om over Amerikanen maar te zwijgen. Uiteindelijk omhelsde hij me toch.
Het grootste deel van de avond heb ik met dat soort types een Vikingspel gespeeld. Het heet Kubb. Ik had er nog nooit van gehoord, maar Google wel. Mijn beste zoekvriend geeft 303.000 resultaten. Het is blijkbaar niet zo dat die gasten de spelregels uit een oud, handgeschreven Noors boek hebben gehaald.
Kubb is een spel waarbij je met stokken blokken moet omgooien. Binnen de kortste keren werd ik uitgenodigd mee te doen. Ik verloor elke keer – met kleine meisjes en stomdronken communisten in je team maak je nu eenmaal weinig kans tegen doorgewinterde Kubbers – maar ik heb me wel vermaakt. Aan het slot vertelde de grote man achter Kubb in Chili dat hij spellen uit de hele wereld verzamelt en dat hij de attributen zelf in zijn werkplaats maakt. Bij het afscheid heb ik op een briefje het woord ‘sjoelen’ gekrabbeld. Natuurlijk met het idee dat ik hém de volgende keer ga inmaken.